Wat is meditatie eigenlijk?

Je hoort er van alles over. Maar hoe werkt het en hoe kun je het leren zonder alle tempels en meditatiescholen te moeten bezoeken?

Door te mediteren stem je opnieuw af op je innerlijke rust. Leer je om te gaan met stress en spanningen maar vooral contact te maken met jezelf. De technieken of methoden zijn hulpmiddelen waardoor een innerlijke gelegenheid wordt gecreëerd die het makkelijk maakt om los te komen van de hectiek van het dagelijkse leven en het makkelijker maakt af te stemmen op onze innerlijke rust.

Waarom mediteren?

Velen van ons hebben het idee dat wanneer we een bepaald doel bereikt hebben gelukkig zullen zijn. Als ik dat mooie huis, die goede baan etc, dan kan ik gelukkig zijn. Anderen zijn tot de conclusie gekomen dat je hier weliswaar even erg blij van kunt worden, maar dat het niet lang duurt voordat ook dit weer gewoon is. 

We verplaatsen het geluk buiten onszelf, terwijl het werkelijke geluk niet buiten ons zelf ligt maar alles te maken heeft met onze beleving en houding ten opzichte van de wereld buiten ons.

Voor wie is meditatie?

Je hoeft niet naar de Himalaya te gaan om te mediteren. Met een drukke baan, onregelmatige diensten kun je gewoon mediteren. Meditatie is juist een middel om op de juiste manier met spanningen om te gaan. Om je volledig in te kunnen zetten is het belangrijk zo nu en dan af te stemmen op jezelf. Het is dus voor iedereen die er waarde aan hecht om niet te veel meegesleurd te worden in de dagelijkse hectiek. Op deze manier staan we even stil en herinneren we onszelf aan wat nu werkelijk belangrijk voor ons is.

Welke meditatievorm?

Er zijn vele vormen van meditatie. Zo zal de één zich prettig voelen bij een rustige en stille vorm van meditatie, de ander heeft veel behoefte aan structuur en een derde zal eerst zijn energie kwijt moeten voordat hij/zij tot rust kan komen. Uiteraard spelen cultuur, opvoeding en persoonlijkheid hierin een grote rol. Je hebt de vrijheid om verschillende methodes te gebruiken en zelf te bepalen waar jij het meeste uit kan halen en te kijken welke manier het beste bij jou past. De juiste methode waar jij op dat moment het meest behoefte aan hebt.

Meditatiehouding.

Eigenlijk is iedere houding waarin je zowel kan ontspannen als alert blijven een goede houding. Maar we kennen allemaal de zithouding met de gekruiste benen of de lotushouding. Je kan echter in iedere houding mediteren. Op een stoel, zittend op je bed of zelfs liggend op je bed. Je kunt zowel mediteren met je ogen open of met je ogen dicht. Het is maar net wat je fijn vindt. Zit zoals je het fijn vindt en beweeg wanneer je dat wilt.

Voordelen van meditatie.

We kunnen een hele lijst opsommen waar meditatie goed voor zou zijn. Al deze voordelen komen voort uit het opnieuw leren ontspannen en goed in je vel zitten. We hebben bijna allemaal te kampen met stress in welke vorm dan ook, en dit geeft veel indirecte klachten. Natuurlijk kan sporten je hier een eind op weg helpen, echter niet op het punt van de diepe ontspanning en innerlijke rust. Tijdens meditatie krijgt je lichaam andere signalen, veranderd je ademhaling en je hartslag.

Effecten van meditatie.

Oefening baart kunst maar al na een paar keer mediteren kun je merken dat je meer rust in je lichaam hebt als anders. Ben je eenmaal wat meer ervaren, dan merk je dat je anders in het leven staat. Je schiet minder snel in de stress en kunt spanning en frustratie sneller loslaten. Je neemt het leven zoals het komt. 

Moeilijk om te leren?

Mediteren is niet moeilijk, je hebt enkel wat tools nodig waarmee je kunt beginnen. Er zijn vele vormen van meditatie waar je een keuze uit kunt maken. Natuurlijk hebben de oude tradities en scholen methodes zo uitgewerkt dat je zelf niet meer tegen problemen aan hoeft te lopen. Mediteren is niet iets wat je kunt bereiken, het is je ware aard. Het is simpelweg zijn, alleen pure ervaring, zonder dat het lichaam of de geest tussenbeide komt. Het is een natuurlijke staat, maar we zijn vergeten hoe we hier mee om moeten gaan. De technieken en methoden zijn enkel hulpmiddelen, en die kun je leren.

Kan iedereen mediteren?

Zeker! Je hoeft geen diploma's te behalen of opleidingen te volgen. Een korte cursus of onderzoek in boeken of op internet kunnen je al veel verder helpen. Met alleen lezen zal meditatie je niet veder brengen. In het begin zal het onwennig zijn, maar alles moet geleerd worden. We raden dan ook aan eens een beginnerscursus deel te nemen waar je kennis maakt met de basis. Daardoor zal je wal zekerder worden en is het altijd leuk om te erevaren dat mediteren in een groep grote voordelen heeft, maar vooral leuk is om te doen. In basiscursus maak je kennis met de basisbegrippen van meditatie, meditatiehouding, basistechnieken en een aantal meditatievormen. 

Helpt meditatie tegen stress?

Meditatie is geen wondermiddel, maar het kan ons wel helpen om de balans in het leven te houden. Steeds meer komt naar voren dat meditatie goed is voor ons welzijn maar ook voor ons lichaam en dat het toch meer is als alleen goed in je vel zitten. 

Is meditatie zweverig?

De tijd is voorbij dat meditatie gezien wordt als zweverig gedoe. Sterker nog, steeds meer bedrijven zien de meerwaarde in van meditatie en geven hun mensen de mogelijkheid zich even terug te trekken en te gaan zitten in een stilte ruimte of betalen mee aan een meditatiecursus. 

Is meditatie iets religieus?

Meditatie is niet verbonden aan een religie of traditie. Zoals vaak gedacht wordt aan mannen in zwarte jurken op een rij in een Japans klooster of de lama's in oranje gewaden in Tibet. Ze hebben alle wel unieke methoden ontwikkeld. Iedere meditatieschool heeft jaren van ervaring opgedaan met verschillende meditatietechnieken die elk hun eigen voordelen en charme hebben. Meditatie is niet verbonden aan een religie of cultuur, net zo min als dat je alleen in Frankrijk stokbrood kunt eten.

Hoe kan ik het beste met meditatie beginnen?

Het waarnemen van de ademhaling is de makkelijkste manier om bekend te worden met meditatie. Zittend op een stoel of kussentje met je benen gekruist, rug recht, hoofd recht en je handen steunend op je benen. Je haalt een paar keer diep adem en laat de ademhaling volledig tot rust komen. Verander niets aan je ademhaling en richt al je aandacht op de op en neergaande beweging van de buik. Wanneer je merkt dat je in plaats van je ademhaling war te nemen in gedachten bent verzonken, breng je je aandacht weer rustig naar de ademhaling terug. Dit is heel normaal. Kijk naar je gedachten als wolken die voorbij drijven, ze komen en ze gaan. Laat ze gewoon voorbij drijven. Zo ook je gedachten. Wanneer je met deze vorm van meditatie aan de slag gaat, bedenk dan dat het lichaam en de geest dit niet gewend zijn. Je bent gewend om te rennen, te stressen en van alles te gelijk te doen, maar niet om niets te doen. Bouw dit op, begin gewoon eens met 10 minuten zitten en kijken hoe je lichaam reageert.

Visualisatie meditatie

Hier wordt gebruik gemaakt van ofwel fantasie of het oproepen van een beeld in gedachten. Het beeld dat wordt opgeroepen breidt je uit met de eigenschappen welke je graag verder zou ontwikkelen. Wanneer het beeld compleet is, en daarmee ook de eigenschappen, laten we het een deel van onszelf worden. Ook in de hedendaagse psychologie en therapie wordt met deze techniek gewerkt omdat ons voorstellingsvermogen en fantasie een grote impact op ons dagelijks leven hebben. Er zijn vele visualisaties (geleide fantasie) waarbij we onverwerkte dingen kunnen verwerken of gewoon kunnen genieten van een diepe ontspanning. 

Vipassana (anapanasati) meditatie

Het is de meditatietechniek waarvan wordt gezegd dat het Boeddha tot verlichting heeft gebracht. Het draait om waarnemen, de getuige zijn bij deze vorm. Wanneer je totaal bent in het waarnemen merk je dat je als toeschouwer aanwezig bent. Je bent je slechts bewust van de in- en uitademing. De Vipassana kent drie stadia. 1) Het waarnemen van het lichaam. 2) Het waarnemen van d gedachten. 3) Het waarnemen van de emoties. 

Soefi meditatie

De Gibberish meditatie is een methode uit de traditie van de soefiemeesters. Het wordt gebruikt om je gedachten te schonen. Het doorbreekt het patroon van je normale, logische denken. Je denken werkt me woorden en door wartaal te gebruiken kun je het voortdurende patroon van gedachten doorbreken. Alles is toegestaan: zingen, huilen, roepen, schreeuwen, mompelen, praten. Je laat je lichaam doen wat het wil: springen, liggen, ijsberen, zitten, trappen en al dat wat bovenkomt. Wanneer je alles hebt geuit kun je makkelijker tot rust komen zonder dat je gedachten de boventoon voeren.

Soefidansen

Derwisjen zij dansende mannen in de mystieke traditie in de islam. De mannen met een langwerpige hoed en wijduitlopende jurken die om hun eigen as tollen. Het wervelen wordt met de ogen open gedaan, alsof je innerlijke wezen het centrum is geworden en je hele lichaam als een wiel is dat om zijn as draait. Het wervelen wekt een transceachtige extase op waardoor men zich één voelt met het geheel en met God. De dansers houden de rechterhand omhoog gericht naar naar Allah om de zegen te ontvangen en de linkerhand neerwaarts de zegen door te geven aan de aarde. Ze proberen door middel van de dans één te worden met Allah. Het lichaam van een derwisj is als het lichaam van een fluit waar Allah doorheen blaast.

Mantra's

Een mantra reciteren is een meditatietechniek die we vooral kennen uit het Tibetaans boeddhisme. Het is het herhalen van een klank, woord of zin. Om Mani Padme Hum is ongetwijfeld de meest bekende mantra. Deze mantra zou vrij vertaald geformuleerd kunne worden als de wens dat alle handelingen zullen leiden tot geluk en welzijn van alle levende wezens en het einde van alle lijden. Het gebruik van een mantra komt in nagenoeg iedere religieuze stroming voor. Een kralenketting om de tel bij te houden kent iedereen. In het christendom maakt men gebruik van het Wees gegroet Maria, het opnoemen van 99 schone namen van Allah in de Islam en de mantra AUM in het hindoeïsme. Ieder woord of klank kan als mantra dienen. Het gaat om het gevoel en de gemoedstoestand die de mantra bij je oproept. Bij het reciteren van een mantra ervaren velen een rustgevende werking, een open zachte houding en een gevoel van eerbied.

Zen meditatie

De Sotoschool. De techniek is het volgen en tellen van de ademhaling terwijl de houding compleet stil gehouden wordt. De beoefenaars zitten veelal met het gezicht naar de muur en symboliseren hiermee dat het pad naar verlichting een pad is dat je alleen zal moeten afleggen. Het voordeel van het kijken naar een muur is dat je aandacht niet zo snel zal afdwalen.                                                                                             De Rinzaischool benadert het pad van verlichting op een andere manier dan de Soto traditie. Hier bestudeert men de zogenaamde koans, een vraag waar geen antwoord op mogelijk is. Enkele bekende zijn 'Wat is het geluid van één klappende hand' of 'Als een boom valt in het woud, en e is niemand om hem te horen, maakt hij dan geluid'. Maar net als in de Soto school bestaat een groot deel van de dag uit zit- en loop meditatie en aandachtsoefeningen. De theeceremonie is ontstaan uit deze zenstroming. 

Lach meditatie

Lachen is gezond, heeft een helende werking, ontspant, brengt je terug in het moment en is gewoon leuk om te doen. Lachen ruimt stresshormonen zoals cortisol op en maakt endorfine aan. Een diepe buiklach ontspant de spieren en verfrist de geest. Lachen brengt vitaliteit, zelfbewustzijn, kracht en creativiteit. Wanneer je totaal opgaat in het lachen, zonder dat daar een reden voor is, stopt het denken en zal je merken dat het lichaam het van je overneemt om uit te komen in een diepe stilte en innerlijke rust. Het is een actieve meditatietechniek uit de soefietreaditie. 

Sociale meditatie

Actieve meditatie

Mindfulness meditatie

Dynamische meditatie (Zie ook Wim hof methodes)

Transcedente stilte meditatie

TSM drie stappenplan.

Neem een time out en stop

Dit is de meest eenvoudige techniek en neem slechts een halve minuut in beslag. Je bent aan het werk of je bent ergens mee bezig en opeens stop je met alles wat je doet. Blijf abrupt bewegingsloos staan of zitten! Wees alleen maar aanwezig... Zit voor enkele minuten compleet stil en ga dan weer verder met wat je aan het doen was. Doe dit meerdere malen per dag. Je zal merken dat het je energie zal veranderen. Gebruik deze momenten om even stil te worden. Het hoeft niet lang te zijn maar wees even enkele momenten bewust van wat er is.

Wees totaal in het moment

Drink je koffie met volle aandacht

Ontspan de ademhaling

Luister naar de stilte

Stem op het nu af

De bodyscan

De ademhaling tellen

De zenmeditatie

Laat gedachten voorbij drijven als wolken

Aanspannen om te ontspannen

Wees je bewust van je zintuigen

Ga terug naar de diepe buikademhaling

De rookmeditatie

Klassiek yoga

Hatha yoga

Raja yoga

Jnana yoga

 

Meditatieplekje

We zijn mensen van structuur en patronen en ons lichaam legt heel gemakkelijk een link tussen een activiteit, emotie of gevoel en een object. Het is goed om een plekje in je huis in te richten waar je eventueel dagelijks kunt gaan zitten mediteren. Richt het zo in met bijvoorbeeld een wierookstokje, een bloem of foto. Een plekje wat je kunt associeren met meditatie en rust. Gebruik dit ingerichte hoekje enkel voor je meditatie.

Zorg dat meditatie leuk blijft!

Meditatie moet leuk zijn, je moet het leuk vinden om weer even te gaan zitten, en de techniek die je gebruikt moet je niet veel moeite kosten.